Reuma en vasten

Rond de jaren 90 was al bekend en onderzocht dat pijn en stijfheid bij reumapatiënten in vrijwel alle gevallen afnemen wanneer ze gedurende meerdere dagen vasten [1,2]. Vasten betekent dat je een periode niets eet en alleen water of groentesap drinkt. Soms komen patiënten er ook toevallig achter wanneer ze door een voedselvergiftiging een paar dagen niet kunnen eten, en de gewrichtsklachten opeens sterk afnemen.

Regelmatig één of twee dagen vasten zou dus een strategie kunnen zijn wanneer je flinke ontstekingen hebt. Maar wanneer je al een laag gewicht hebt, is dit niet aan te raden.

Intermittent fasting bij artritis

Makkelijker en óók effectief is het om dagelijks intermittent fasting (periodiek vasten) toe te passen, waarbij je alleen gedurende een deel van de dag niets eet. Dan eet je bijvoorbeeld alleen tussen 8 en 18 uur, en daarna niets meer. Dit wordt ook wel time restricted eating genoemd.

Studies laten zien dat bij patiënten met auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis, diabetes type 1 en lupus, ontstekingen afnemen door intermittent fasting, waarbij bovendien de darmflora verbetert [3]. 

Verschillende leefstijlprogramma’s bij reuma raden verder aan om drie maaltijden te eten zonder tussendoortjes (zoals het Paddison Programma en ‘Leef! met reuma’ van het Erasmus MC). Wanneer je gewend was aan tussendoortjes, zal je wel wat meer moeten gaan eten bij de maaltijden, om tussendoor geen honger te krijgen.

Waarom helpt vasten bij reuma?

Iedere keer dat je iets eet, ontstaat er oxidatieve stress en een kleine ontstekingsreactie in je lichaam. Wanneer je de hele dag door eet, komt je spijsvertering dus niet tot rust. Wanneer je alleen drie maaltijden per dag eet, kan je lichaam tussendoor herstellen.

Zo heb je dus op een vrij eenvoudige manier invloed op je gewrichtsklachten.

Mijn advies en tips

Zorg iedere dag dat je gedurende een periode van 13 tot 16 uur per dag niet eet. Een richtlijn is bijvoorbeeld dat je 's-avonds na 19 uur niets meer eet, en dan de volgende dag om 8 uur weer ontbijt. Heb je ‘s-avonds toch een keer honger, eet dan liever iets dat licht verteerbaar is zoals fruit, en niet iets dat zwaarder verteert, zoals noten.

Eet daarnaast alleen 3 maaltijden per dag. Zorg dat je tussen ontbijt en lunch, en tussen lunch en avondeten steeds een periode van 2 à 3 uur hebt waarin je helemaal niets eet.

Het is wel belangrijk dat je al je calorieën en voedingsstoffen binnenkrijgt. Was je gewend om tussendoor fruit te eten, sla dit dan niet over maar eet dit voortaan direct voor of na je maaltijd. En let ook op wanneer je diabetes hebt, je stabiele bloedsuikerspiegel is belangrijker dan het beperken van je eetmomenten.

Deze manier van eten kan best wennen zijn. Probeer uit wat voor jou werkt. Wanneer je om 13 uur klaar bent met lunchen, dan kan je om 16 uur een tussendoortje eten. Je spijsvertering heeft dan drie uur rust gehad. Dit is beter dan dat je (zonder nadenken misschien) ieder uur iets eet. Ook kan je bijvoorbeeld starten met het beperken van tussendoortjes op werkdagen, waarbij je nog een uitzondering kan maken in het weekend.

Natuurlijke onstekingsremmende technieken

Ik ben inmiddels drie jaar pijn- en klachtenvrij ondanks dat ik reuma en artrose heb. Naast intermittent fasting blijft mijn reuma voornamelijk onder controle dankzij onbewerkte, plantaardige voeding. Daarnaast pas ik nog enkele andere natuurlijk ontstekingsremmende technieken toe, die allemaal bewezen effecten hebben, zoals bijvoorbeeld gebruik van de sauna.

Meer weten over voeding en reuma?

Download hier mijn gratis ebook.

Referenties

1. I. Hafstrom et al, Effects of fasting on disease activity, neutrophil function, fatty acid composition, and leukotriene biosynthesis in patients with rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 31:585, 1988.
2. L. Sköldstam, KE Magnusson. Fasting, intestinal permeability, and rheumatoid arthritis. Rheum Dis Clin North Am 17:363, 1991.
3. M. Barati et al. Intermittent fasting: A promising dietary intervention for autoimmune diseases. Autoimmun Rev. 2023 Oct;22(10):103408.